Poliamid
Poliamid, powszechnie znany również pod nazwą handlową Nylon, to jeden z najważniejszych i najczęściej stosowanych tworzyw konstrukcyjnych w wielu gałęziach przemysłu. Jest to polimer syntetyczny, który wyróżnia się unikalnym połączeniem właściwości mechanicznych, chemicznych i termicznych.
Ogólne właściwości poliamidu:
-
Wysoka wytrzymałość mechaniczna: Poliamid charakteryzuje się dużą odpornością na rozciąganie, ściskanie, zginanie i uderzenia, nawet w niskich temperaturach.
-
Odporność na ścieranie: Dzięki niskiemu współczynnikowi tarcia i dużej twardości, poliamid doskonale sprawdza się w zastosowaniach, gdzie występują ruch i tarcie, co przekłada się na długą żywotność elementów.
-
Dobre właściwości ślizgowe: Naturalnie niskie tarcie sprawia, że elementy z poliamidu często pracują bez dodatkowego smarowania.
-
Odporność chemiczna: Poliamid jest odporny na działanie wielu substancji chemicznych, takich jak oleje, smary, paliwa i rozpuszczalniki. Należy jednak uważać na silne kwasy i stężone zasady.
-
Łatwość obróbki: Jest tworzywem, które dobrze poddaje się obróbce mechanicznej, takiej jak toczenie, frezowanie, wiercenie, cięcie czy spawanie.
-
Niska gęstość: Jest lżejszy od metali, co może przyczynić się do redukcji masy konstrukcji.
-
Dobre właściwości tłumiące: Poliamid potrafi absorbować drgania, co przyczynia się do zmniejszenia hałasu.
-
Chłonność wilgoci: Jest to jedna z jego cech, na którą należy zwrócić uwagę. Poliamid może wchłaniać wilgoć z otoczenia, co może wpływać na jego stabilność wymiarową oraz niektóre właściwości mechaniczne i elektryczne.
Najpopularniejsze rodzaje poliamidu:
Rodzaje poliamidu są oznaczane cyframi, które wskazują na liczbę atomów węgla w monomerycznych jednostkach budujących polimer. Najczęściej spotykane to:
-
PA 6 (Poliamid 6): Najczęściej stosowany typ poliamidu. Dostępny w wersji wytłaczanej (PA6E) oraz odlewanej (PA6G). Charakteryzuje się dobrym połączeniem wytrzymałości, sztywności, tłumienia drgań i odporności na ścieranie.
-
PA 6.6 (Poliamid 6.6): Oferuje nieco wyższą odporność termiczną i sztywność niż PA 6. Często stosowany tam, gdzie wymagana jest większa odporność na pełzanie.
-
PA 11, PA 12: Charakteryzują się niższą absorpcją wilgoci i lepszą stabilnością wymiarową niż PA 6 i PA 6.6, co sprawia, że są odpowiednie do zastosowań wymagających precyzji w wilgotnym środowisku.
Modyfikacje poliamidu:
Poliamidy są często modyfikowane w celu poprawy konkretnych właściwości:
-
Z dodatkiem MoS2 (dwusiarczek molibdenu): Zwiększa odporność na ścieranie i poprawia właściwości ślizgowe, często ma kolor czarny lub szaro-czarny.
-
Z dodatkiem oleju/środka smarnego: Poliamidy samosmarowne, np. PA6G + olej, charakteryzują się jeszcze niższym współczynnikiem tarcia i są idealne do zastosowań bezobsługowych, często w kolorze żółtym, zielonym, czerwonym.
-
Wzmocniony włóknem szklanym (GF30, GF60): Znacznie zwiększa sztywność, wytrzymałość mechaniczną i odporność na pełzanie, kosztem nieco gorszych właściwości ślizgowych i obrabialności.
-
Z dodatkiem włókna węglowego: Jeszcze wyższa wytrzymałość i temperatura pracy.
Zastosowanie poliamidu:
Dzięki swoim wszechstronnym właściwościom poliamid jest wykorzystywany w wielu branżach, m.in.:
-
Budowa maszyn i urządzeń: Koła zębate, łożyska ślizgowe, rolki, prowadnice, śruby, nakrętki, tuleje, elementy sprzęgieł.
-
Motoryzacja: Elementy silnika, obudowy, elementy wnętrza, części podwozia.
-
Elektronika i elektrotechnika: Obudowy, izolatory, elementy złączy, gniazdka elektryczne.
-
Przemysł tekstylny: Włókna poliamidowe (nylon) do produkcji odzieży (stroje kąpielowe, odzież sportowa), lin, sieci rybackich.
-
Sprzęt sportowy: Elementy rowerów, nart, sprzętu wspinaczkowego.
-
Artykuły gospodarstwa domowego: Elementy mebli, obudowy elektronarzędzi.
Poliamid jest dostępny w postaci półfabrykatów (płyt, wałków, tulei) oraz jako elementy obrobione według rysunku klienta. Jest to materiał, który wciąż ewoluuje dzięki nowym modyfikacjom, poszerzając swoje zastosowania w nowoczesnym przemyśle.
